KADINLIĞIN PSİKOLOJİK TEMELLERİ

BEDEN İMAJININ OLUŞUMU

Beden imajının oluşmasında anneyle olan özdeşleşme ve süregelen zamanda kadın olmaya dair bütün ipuçlarının rolü önemlidir. Bu ipuçları, ailenin cinsiyet kimliğinin oluşmasında yardımcı olduğu bazı aktivitelerdir; kız bebeklerle evcilik oynandığında anne rolünün verilmesi, top, silah gibi oyuncaklar yerine bebek alınması, pembe battaniyeler kullanılması, fiziksel kapasitelerine göre davranmak gibi. 15- 24 aylık dönemde kızlar kendi anatomik farklılıklarının farkına varırlar.

KADIN OLMAKTAN DUYULAN UTANÇ VE GURUR
İlerleyen zamanlarda kız çocuğun bedeninden ve kız olmasından utanması ya da kendisiyle gurur duyması erken yaşlarda oluşan ilişkiler ve ruhsal yapılarla belirlenmektedir. 2-3 yaşlarında, babanın rolü, anneden psikolojik olarak ayrışmanın ve bireyselleşmenin gerçekleşmesi etkilidir. 4-5 yaşından itibaren ahlaki değerlerin, vicdani yapının sağlıklı bir şekilde oluşmasıyla, kız çocuklarının kendi özbenlikleriyle ilgili yatırımları şekillenir.

ANNEDEN AYRIŞMA
Anneye bağımlı olan dönemden kendi otonomisini kazanma dönemine olan geçiş sürecinde bazı zorluklar yaşanabilir. Kız bebek anneye öfkeli ve düşmanca tavırlar gösterebilir. Bu hisler yoğun olduğunda ve anneyle birlikte çözüme ulaştığında, anneyi ideal rol model olarak görerek kendi kız benliğini tanıma zevkine geçiş olabilmektedir. Eğer bu süreçte, agresif durumlar sakinleştirilerek çözülemezse, kız çocuğu bazı çifte değerlikli, ikilemli durumlara sürüklenebilir ve bireyselleşme bozulabilir. Bu durumda ileriki dönemlerde, cinsiyet kimliğiyle ve kendine güven ile ilgili sorunlar ortaya çıkabilmektedir.

KIZ VE BABASI
Cinsiyet gelişim sürecinde babanın duygusal varlığı ve annenin kendi kadınlığıyla ilgili tutum ve davranışları önemlidir. Babanın kızıyla olan ilişkisi, çocuğun kendi kadınlığına olan bakış açısını ve erkekten anatomik olarak farklı olmanın verdiği değersizlik hislerinin azalmasını etkiler. Kadın olmaktan gurur duyan ve kendine özgüveni olan bir kız çocuğunun temelleri çocukluk dönemindeki baba-kız ilişkisine dayanabilmektedir.
Anne çocuk ilişkisinde, annenin yeteri kadar iyi olan bakımı ve kendi kadınlığıyla ilgili olan rahat ve güvenilir tavrı, kız bebeğin kendi kadınlığıyla ilgili gelişiminin sağlıklı ilerlemesine ve kadınlığıyla gurur duymasına yardımcı olmaktadır. Hiçbir ebeveyn mükemmel olamaz, bebeğin ihtiyaçlarını karşılayan ve yeri geldiğinde olumsuz duyguları da karşılayabilen ve bebeği bu konuda sakinleştirebilen anne özetle ‘yeteri kadar iyi’ anne, gelişim sürecinde sağlıklı olandır. Annenin kendisiyle alakalı olan mutluluğu bebeğinde mutlu olmasına izin vermektedir.

AYRILMA KAYGISI
2-4 yaşlarındaki ayrışma ve bireyselleşme sürecinde çocuğun anne veya babadan beklentileri, onlarla ilgili fantezileri, çatışmaları ve korkuları olumsuz şekilde çözümlenirse, onu kaybetme kaygısına itebilmekte, ilerleyen dönemlerde ayrılma kaygısı yaşamasına sebep olabilmektedir. Ebeveynden ayrışamayan çocuk, okula başladığı dönemde ayrılmak ve okula gitmek istemeyebilir ve bunun da sebebi taşıdığı yoğun kaygı olabilir. Ayrılma kaygısının şiddeti kadının bireyselleşmesini engelleyen etkenlerdendir. Bu kaygı çocuklukta anneyle ve aileyle ilişkiliyken kadın büyüdükçe yaşamına giren önemli kişilerle bağlantılı hale gelir. Bu kaygının yoğunluğu kadınların evlenmesini güçleştirebilir.

 

Klinik Psikolog Şeyma Kama