OLUMSUZA (NEGATİF) ODAKLANAN AİLE - I

Bazı ailelerde olumsuzluk (negatiflik) yaşamın ana temasıdır. Olumsuzluklar bir besin kaynağı gibi ailedeki ilişkileri besler. Olumsuzluklar aileyi canlandırır. Bir olumsuzluğun olmamasına katlanılmaz.

GÜNAH KEÇİSİ

Bazen böyle ailelerde olumsuzlukların toplandığı bir kötü üyeye gereksinim duyulur. Bu; kocasının aşağıladığı kadın, karısının kötülediği koca, ebeveynin küçümsediği çocuk ya da ergenin eleştirdiği bir ebeveyn olabilir. Bu kötü üye, ailenin günah keçisi olur. Bütün olumsuzluklar ona yüklenir, onda depolanır. Sürekli onun yaptıkları, onun suçları konuşulur. Gündemde ve baş rolde günah keçisi seçilen üye vardır.

Bu aileler en mutlu anlarında bile günah keçisini iğneler, ona bir taş atarlar.

Ailenin günah keçisinin bir olumsuzluk yaşatması aileyi hareketlendirir, iletişim canlanır. Bazen bu olumsuzluklar keyifle, neşe ile anlatılır.

GÜNAH KEÇİSİNİN ÇOBANI

Günah keçisine günahlarını yükleyen bir aile bireyi olabilir. Bu durumda olumsuzluğu vurgulayan, dile getiren üye kendini olumlu, tam ve üstün görür. Aşağılanan kişi batarken aşağılayan yükselir. Böyle kişiler, kendi olumsuz yönlerine katlanamazlar ve bunu bir üyeye yansıtırlar. Karısını döven, ona küfreden koca içindeki olumsuzlukları karısına boşaltır. Bunu bazen sadece karısı ondan zayıf olduğu için yapar. Bazen de günah keçisi ve çoban rol değiştirir. Örneğin annesinin aşağıladığı çocuk bir fırsatını bulunca annesini arkadaşlarının arasında rezil eder.

MAĞDUR EDEBİYATI

Bazen de olumsuzluktan beslenen aile üyesi sürekli bunları dile getirerek bir gündem yaratır. Bu gündemle çevresine bilinçdışı bir öfke ya da üzüntü aktarırken prim yapar. Bazen bu hal karamsarlık olarak bazen de coşku olarak yaşanır. "Abim beni dövüyor!" sızlanmaları küçük kardeşin sürekli dilinde ise ve böylelikle sürekli ilgi çekiyorsa "mağdurluk" rolünü benimsiyor demektir.

Mağdur edebiyatı ile mağdur eden dış “düşmanlar” da bulunabilir. Mağdur eden düşmanlar çıkardıkları olumsuzluklar ile sürekli bir çaresizlik hissi yaratıyorlarsa karamsarlık ön plandadır. Mağdur eden düşmanların olumsuzluklarına başkaldırı, sahte bir kahramanlık ile kısa süreli bir coşku verebilir.

Bu düşmanlar sıklıkla ailenin yakın çevresindedirler. Aileye yeni gelen gelinin ya da damadın annesi, oğlanın öğretmeni, komşunun kızı bu role sokulabilir. “Kötü” kayınvalide, öğretmen, komşu hep mağdur eden bir olumsuzluk kaynağı olabilirler. Sürekli şikayet etmek ve sızlanmak da mağdurların olumsuzlukları gündemde tutmasını sağlar.